Perakende ve Hizmet Sektöründe Enerji Tasarrufu İçin Uygulanabilecek Tedbirler
Birçok şubeye sahip ve bölgesel olarak dağınık durumdaki perakende zincirlerinde enerji israf ve
kayıpları yaşanması oldukça muhtemeldir. Doğru bir enerji izleme sistemi kurulumu ve büyük veri
analizleri ile enerji tasarrufu yaparak önemli kazançlar sağlamak son derece kolaydır. Gıda dışı
mağazalar, süpermarketler, restoranlar, oteller ve kafeteryaların enerji tüketim dağılımları
değişkenlik gösterse de binlerce noktadan alınan veriler ile tüm sektörlerde geçerli olabilecek bazı
noktaları aşağıdaki gibi özetledik:
- Enerji faturalarının doğrulanması
Sayaçların arızalanması ya da başka teknik problemlerden ötürü zaman zaman hatalı faturalar
oluşabilmektedir. Faturayı doğrulayacak referans bir sistemin bulunması bu tip karışıklıkların
anında tespitini sağlayarak yüksek faturaların önlenmesinde etkili olacaktır.
- Reaktif enerji tüketimi ve kompanzasyonunun kontrol altına alınması
Reaktif enerji tüketim oranının ilgili yönetmelikteki limitleri aşması halinde reaktif tüketim
cezası ile karşılaşılmaktadır. Doğru bir şekilde kompanzasyon uygulaması yapılmadığı takdirde
bu tutarlar oldukça yüksek rakamlara ulaşabilmektedir. Kompanzasyon sistemi kurulsa dahi
reaktif tüketimlerin gerçek zamanlı izlenmesi çok önemlidir. Zira sisteme eklenen
yeniekipmanlar ilgili tesisin reaktif tüketim karekteristiğini değiştirebilir, aynı zamanda
kompanzasyon panosunun kontaktörünün yapışması veya kapasitörlerin arızalanması gibi
durumlarda reaktif ceza ile karşılaşılabilmektedir.
- İklimlendirme, aydınlatma, üretim makineleri için tüketimlerin ayrı ayrı ölçülmesi ve analizi
Tesisin toplam enerji tüketiminin ölçülmesi genel bir kontrol sağlanması ve reaktif tüketimin
kontrol altına alınması açısından önemli olsa da her bir alt birimin tüketimleri izlenmeden
somut tasarruf noktaları yakalamak oldukça güçtür. Örneğin sadece toplam tüketimin
izlenmesi ile aydınlatmanın gündüz açık bırakıldığını tespit etmek son derece zordur. Bu
nedenle aydınlatma, iklimlendirme, havalandırma ve soğutucu dolaplara harcanan enerji ayrı
ayrı ölçülmelidir. Bu detayda bir izleme yapılması durumunda problem tespiti son derece
kolay olacaktır, örneğin normal şartlar altında soğutma aşamasında 80-100 Amper akım
çeken bir soğuk hava deposunun bakımsızlık, yalıtım problemi veya arıza sebebiyle 150-200
Amper seviyesine gelmesi kolaylıkla tespit edilerek hem fazla tüketim engellenmiş olur hem
de soğuk hava deposuna gerekli bakım uygulanarak depolanan gıdaların bozulmasının önüne
geçilir.
- Yük profilinin çıkarılarak en uygun elektrik tarifesinin seçimi
Yük profilinin bir kaç aylık izleme ile çıkarılması tesis için en doğru tarifenin seçilmesini
sağlayarak tasarruf edilmesinin önünü açacaktır. Enerji dağıtım şirketleri ile yük profillerinin
paylaşılması firmaların özel fiyat teklifleri sunmasını da sağlayabilmektedir.
- İklimlendirme (Isıtıcı - soğutucu) sistemlerin tüketimlerinin izlenmesi ve mağaza bazlı
karşılaştırma
İklimlendirme sistemleri tesislerin enerji tüketiminde önemli bir paya sahiptir. Tesisin
yapısına ve mevsimsel koşullara göre tüketimdeki payı %30-40 seviyesine kadar
çıkabilmektedir. Aynı soğutucu veya ısıtıcı ekipman kullanılsa dahi mağaza bazlı büyük
farklılıklar ortaya çıkabilmektedir. Enerji izleme ile m2, bölge ve diğer özellikler bakımından
yakın mağazaları kendi aralarında karşılaştırıp farklılıkları gözlemlemek mümkündür. Cadde
mağazalarında camlarda yansıtıcı filmler kullanılması, hava perdeleri veya otomatik kapılarla
ısı transferinin kısıtlanması gibi tedbirler ile tüm mağazaların optimum tüketim değerine
ulaşması sağlanabilir. Alınan her ilave tedbirin tüketime etkisi enerji izleme sistemi ile
doğrulanarak tasarruf sağlanabilir.
- İklimlendirme (Isıtıcı - soğutucu) sistemlerin tüketimlerinin izlenmesi ve mesai dışında kapalı
kalmalarının sağlanması
Yüksek enerji verimliliğine sahip bir sistem kullanılsa dahi kullanım tabanlı enerji kayıplarına
çok sık rastlanılmaktadır. Mesai saatleri dışında sistemlerin açık bırakılması, sistemlere
gereğinden sıcak ya da soğuk set değerlerinin girilmesi veya ortamda çalışan kimse olmadığı
halde iklimlendirme sistemlerinin açık kalması en sık rastlanılan enerji kayıpları arasındadır.
İklimlendirme sisteminin enerji tüketiminin izlenmesi ile belirlenen mesai saatleri dışında
tüketimin belirlenen seviyelerin üzerinde olması durumunda anlık bildirimlerle haberdar
olunabilir. Bunun yanında ortam sıcaklığının dijital sıcaklık sensörleri ile ölçümü sonucunda
gereğinden fazla ısıtma/soğutma yapıldığı kolaylıkla tespit edilir. 1C'lik ilave bir soğutmanın
sistemin enerji tüketimini %5 ila %10 arasında arttırdığı göz önüne alındığında elde edilecek
tasarruf miktarının oldukça önemli olacağı açıktır. Trio Mobil'in sunmuş olduğu görsel
raporlama araçlarıyla bu tip tasarruf fırsatlarını kısa sürede analiz etmek mümkündür.
- Aydınlatma sistemlerinin gün ışığı varken kapalı kalmasının sağlanması
Aydınlatma sistemlerinde LED teknolojisinin kullanılması enerji verimliliği açısından önemli
bir gereksinimdir. Fakat hangi aydınlatma teknolojisi kullanılırsa kullanılsın işletme kurallarına
uygun olarak aydınlatmanın açılıp kapanması enerji tasarrufu için oldukça önemlidir.
Aydınlatmanın gün ışığı olduğu halde açık bırakılması, yemek molası ve diğer molalarda
çalışan bulunmadığı halde kapatılmaması enerji kaybına sebep olmaktadır. Trio Mobil alarm
ve kural yönetim modülü ile zaman bazlı tüketim limitleri belirlenerek gereksiz kullanımlar
kolayca tespit edilebilir.
- Soğuk hava depolarının kapılarının uzun süre açık kalmasının önlenmesi
Gıda perakendesi ve horeca sektöründe soğuk hava dolapları ve depolarının kullanımı
oldukça yaygındır. 7-24 çalışan bu sistemlerin enerji tüketimindeki payı son derece yüksek
olabilmektedir. Trio Mobil IoT Platformu ile soğuk hava depolarının enerji sarfiyatı, sıcaklık
değerleri ve kapı durumunun dijital olarak izlenebilmektedir. Kapı durumunun izlenmesi ile
yükleme ve boşaltma durumunda kapının gereğinden fazla açık bırakılarak soğuk odanın
sıcaklığının artması ve tekrar soğutma için harcanacak yüksek miktardaki enerjiden tasarruf
edilebilir. Ortam sıcaklığının kontrolü ile hatalı set değeri engellenir, aynı zamanda defroz
sıcaklık eğrilerindeki anormallikler tespit edilerek bakımı geçmiş ya da arızalanmak üzere olan
soğutucu ekipman tespit edilebilir.
- Soğuk hava depolarının sıcaklık takibinin yapılması
Soğuk hava dolaplarının veya depolarının kullanım hatası veya arıza nedeniyle gereğinden
daha soğuk bir derecede soğutulması oldukça sık karşılaşılan bir durumdur. İlgili ekipmanın
üzerinde sıcaklık göstergeleri bulunsa da kalibrasyon yapılmaması sebebiyle 3-4 derece hatalı
ölçüm yapması ihtimal dahilinde olabilmektedir. Aynı zamanda sıcaklık kayıtlarına
ulaşılamaması kontrol edilen zaman dilimi dışındaki sıcaklıklarla ilgili bilgi sahibi
olunamamasına neden olmaktadır. Hem gıda güvenliği hem de enerji tasarrufu için IoT
platformuna entegre kablosuz sensörlerle soğuk hava depolarının da izlenmesi önemli
katkılar sağlayabilmektedir. Trio Mobil IoT platformu sıcaklık, nem, kapı vb. birçok ilave
sensörün aynı altyapı ile kullanımına olanak sağlamaktadır.
- Güneş enerjisinden enerji üretimini sağlayan güneş panellerinin kurulması
Ülkemiz güneş enerjisi bakımından son derece zengin bir coğrafyada bulunmaktadır. Son
yıllarda gelişen teknoloji ile verimliliği artan ve maliyetleri düşen güneş panelleri sanayi
kuruluşları için hem düşük maliyetli hem de sıfır emisyonlu enerji kaynağı oluşturmaktadır.
Yatırım geri dönüş sürelerinin tesisin bulunduğu bölgeye göre 4-6 yıl arasında olduğu
düşünüldüğünde özellikle müstakil binaya sahip oteller, restoranlar, süpermarketler ve diğer
mağazalar için böyle bir yatırımın son derece isabetli olacağı görülmektedir. Trio Mobil IoT
Platformu'na entegre ölçüm sistemleri tüketimin yanı sıra enerji üretim miktarlarını da
kontrol altına alarak analiz etmenize olanak tanır.